Renata Już pewnie nie raz słyszałaś tekst, że woda to życie. A czy kiedykolwiek głębiej zastanowiłaś się nad jego zrozumieniem? Czy masz świadomość, że nasz organizm to w głównej mierze woda i bez niej nasze komórki nie przeżyją?
Dlaczego picie wody jest dla nas tak ważne?
Woda stanowi około 60-70% masy ciała dorosłego człowieka. Transportuje tlen i składniki odżywcze do każdej komórki w naszym ciele, odprowadza ciepło i pomaga usuwać zbędne produkty przemiany materii oraz toksyny. Woda istnieje w naszym organizmie jako osocze, cytoplazma, surowica, ślina, wydzielina z nosa, płyn mózgowo-rdzeniowy, mocz i pot.
Wraz z wiekiem zawartość wody w naszym organizmie się zmniejsza. Ciało dziecka składa się w około 78 procentach z wody, u dorosłego stanowi ona 65 procent ciała, a u osób starszych to już zaledwie 45 procent.
Ile wody znajduje się w przybliżeniu, w organizmie dorosłego człowieka obrazuje poniższa tabela.
Tabela: Chemical Composition of Adult Human Body (H. H. Mitchell, T. S. Hamilton, R. Steggerda, H. W. Bean)
Patrząc na tabelę, nie powinno nas zatem dziwić, dlaczego każdego dnia człowiek, aby przeżyć lub być zdrowym, powinien spożywać określoną ilość wody.
Ile wody najlepiej pić dziennie?
Odpowiedź na pytanie, jaką ilość wody należy pić w ciągu dnia, nie jest jednoznaczna, gdyż zależy to od wielu czynników, od wieku, płci, stanu zdrowia, temperatury otoczenia, a także tempa pocenia się danej osoby.
Ogólnie rzecz biorąc, dorosły mężczyzna potrzebuje około 3,5 litrów wody dziennie, podczas gdy dorosła kobieta już tylko około 2,5 litry wody dziennie. Cała woda, której człowiek potrzebuje, nie musi pochodzić wyłącznie z płynów do picia, ponieważ część tej wody znajduje się w pożywieniu, które spożywamy zwłaszcza w owocach i warzywach.
Przyjmuje się, że w spoczynku powinno spożywać się samej wody około 30 ml/kg masy ciała, najczęściej jest to około 1,5 – 2 litrów dziennie (ok. 8 szklanek). Podczas wysiłku fizycznego spożycie wody powinno być większe i uzależnione od jego intensywności i czasu trwania niezależnie od tego, czy to jest praca lub trening. I tak na przykład do zwykłego dziennego zapotrzebowania na płyny należy dodać około 1-2 litry wody dla osoby trenującej około 1,5 godziny dziennie, zwłaszcza gdy trening ten przez ok. 45 minut jest dość intensywny.
W miejscach lub w czasie upałów zapotrzebowanie na wodę także wzrasta i może wynieść nawet do 4–5 litrów na dobę.
Warto jednak wiedzieć, że nie należy przesadzać z piciem wody. Nadmiar wypitej wody może również prowadzić do odwodnienia i wypłukania elektrolitów z organizmu.
Jaką wodę najlepiej pić?
Najlepszą wodą dla naszego organizmu jest czysta, przegotowana woda, bez dodatków, w temperaturze zbliżonej do temperatury naszego ciała. W okresie letnim może to być woda w temperaturze pokojowej. W okresie chłodniejszym zaleca się picie trochę cieplejszej wody. Natomiast nie zaleca się picia zimnej wody, zwłaszcza z lodówki lub z kostkami lodu. Taka woda może przyczynić się do:
- obniżenia odporności organizmu, co może zwiększyć ryzyko zachorowania na różne choroby;
- osłabienia naszego ognia trawiennego, co utrudni trawienie pokarmów, spowolni metabolizm i w efekcie może być powodem powstania nadwagi;
- obniżenia dotlenienia organizmu, gdyż może wywołać skurcze w przewodzie pokarmowym i w efekcie tego będzie się wolniej wchłaniać, naczynia krwionośne obkurczą się i zmniejszy się przepływ krwi;
- ogrzania ciała zamiast go ochłodzenia, gdyż organizm po wypiciu zbyt zimnej wody zacznie uruchamiać proces ogrzewania wody do naturalnej temperatury ciała i chwilowe uczucie chłodu dość szybko minie;
- wywołania szoku termicznego, zwłaszcza gdy na zewnątrz jest bardzo gorąco i w rozgrzanym organizmie po nagłym kontakcie z zimną wodą nastąpi gwałtowne obkurczenie naczyń krwionośnych i szybki transport dużej ilości krwi do serca, której nie jest ono w stanie przepompować, w efekcie może wywołać jego zatrzymanie.
Dlaczego najlepsza do picia jest gotowana woda?
Gotowanie wody oczyszcza ją z potencjalnie szkodliwych zanieczyszczeń i bakterii, które mogą znajdować się w wodzie pitnej. Czyni ją lżejszą dla organizmu i łatwiejszą do strawienia. Picie ciepłej lub gorącej wody może wspomagać proces trawienia poprzez stymulację enzymów trawiennych oraz ułatwienie rozkładu pokarmu w przewodzie pokarmowym, a także może pomóc w uwalnianiu i usuwaniu toksyn z organizmu poprzez zwiększenie procesu wydalania przez układ moczowy. Ciepła, przegotowana woda pomaga nam też szybciej ogrzać nasz organizm. Szczególnie w chłodne dni warto nosić ze sobą termos z ciepłą, przegotowaną wodą.
Ajurweda zaleca, aby przegotowaną wodę trzymać w naczyniu z okrągłym dnem. Najlepiej zostawić ją na noc, żeby odstała kilka godzin i pić ją dopiero rano. Surowiec, z którego wykonane jest naczynie, też ma znaczenie. W Ajurwedzie jest to następująca kolejność wyboru:
To, że najlepsza dla organizmu jest czysta woda, nie oznacza, że w ogóle nie należy pić wody z dodatkami. Taka woda może być korzystna dla naszego organizmu, np. w przypadku konieczności jego nawodnienia po intensywnym wysiłku fizycznym, aby odbudować równowagę wodno-elektrolitową. Jednakże taka woda według Ajurwedy będzie uważana już za pewien rodzaj pożywienia.
Dlaczego w Ajurwedzie picie wody z dodatkami uważane jest za pożywienie?
Według Ajurwedy każdy pokarm ma określone właściwości, dzięki którym może nas leczyć, przywracać równowagę naszego organizmu lub nas zaburzać. Jest to związane z koncepcją trzech dosz, czyli trzech podstawowych energii, znanych jako Vata, Pitta i Kapha, która mówi, że każdy człowiek jest unikalną ich kombinacją. Zgodnie z tą koncepcją, każdy pokarm, który spożywamy, ma wpływ na nasze zdrowie fizyczne, emocjonalne i psychiczne. Dobrze dobrany może pomóc nam w utrzymaniu równowagi naszego organizmu i zapobiegać lub leczyć nasze dolegliwości zdrowotne, a nieodpowiednio dobrany przyczyniać się do chorób. Dlatego w Ajurwedzie tak ważne jest indywidualne podejście do każdej osoby.
Na przykład, dodanie imbiru do wody może wspierać trawienie, usuwać toksyny z organizmu, leczyć kaszel i przeziębienie, ale może także przyczynić się do zgagi, wrzodów, większych potów lub powodować gorsze samopoczucie u osób z nadciśnieniem tętniczym.
Ajurweda rozumie naturę ludzką i uznaje zasadę małych kroków. Trafnie ujął to Artur Ashe: „Zacznij tam, gdzie jesteś. Użyj tego, co masz. Zrób, co możesz”. Zatem, jeśli ktoś nie lubi smaku wody i przez to jej nie pije, to lepiej, żeby już dodał do niej kawałek cytryny, liście mięty, melisy, bazylii, rozmarynu lub świeże owoce, które nadadzą jej aromatu, aniżeli zrezygnował całkowicie z jej picia.
Kiedy najlepiej pić wodę?
Najlepiej jest rozpocząć dzień od wypicia 2-3 szklanek ciepłej, przegotowanej wody na pusty żołądek. Jeśli ktoś do tej pory nie pił w ogóle wody, to nawet jedna szklana będzie lepsza niż żadna. Rano wypita woda uzupełnia nam płyny w ciele, które wypociliśmy w ciągu nocy, ale także działa jak spłuczka i ułatwia nam oczyścić organizm z toksyn i pobudzić procesy trawienne.
Wodę starajmy się pić między posiłkami. Picie dużej ilości wody przed i po posiłku, a także w czasie jego trwania może zakłócać procesy trawienia. Woda wypita przed posiłkiem zmniejsza siłę trawienia, a zaraz po posiłku zaburza wchłanianie i przyswajanie składników odżywczych. Najlepiej jest wypić szklankę wody około 45 minut przed i po posiłku.
Tuż przed posiłkiem dobrze jest nawilżyć usta i gardło niewielką ilością wody, gdyż wilgoć zapewnia językowi odczuwanie smaku. W trakcie posiłku zaleca się wypicie nie więcej niż około pół szklanki wody, zwłaszcza gdy jedzona przez nas potrawa jest dość sucha i trudno nam jest ją przełknąć.
Według Ajurwedy picie wody tuż przed snem także nie jest dobrym pomysłem. Najlepiej jest ją wypić około 30-40 minut wcześniej, aby nie budzić się niepotrzebnie w nocy i nie zaburzać snu.
W jaki sposób pić wodę?
Ajurweda nie zaleca picia dużej ilości wody na raz. Woda wypijana małymi łykami w ciągu dnia lepiej nawadnia nasz organizm i nadmiernie nie obciąża układu pokarmowego. To, ile czasu nasz organizm potrzebuje na wchłonięcie wody, zależy od jej rodzaju i temperatury. Jak to wygląda w czasie, przedstawia tabela poniżej.
Po czym poznać, że pije się odpowiednią ilość wody?
Najlepszą kontrolą nawodnienia organizmu jest obserwacja własnego moczu. Jeśli ma on jasny lub bezbarwny kolor i jest oddawany regularnie, co np. 4 godziny, tzn. że organizm jest prawidłowo nawadniany. Jeśli natomiast ma ciemniejszą barwę i rzadziej bywamy w toalecie, tzn. że nawodnienie jest zbyt słabe.
Można także wykonać sobie test na elastyczność skóry, tzw. test szczypania. Jak to zrobić? Uszczypnij skórę na grzbiecie dłoni za pomocą kciuka i palca wskazującego, przytrzymaj przez kilka sekund, a następnie puść. Jeśli skóra natychmiast powróci do swojego kształtu, to znak, że twój organizm jest wystarczająco nawodniony. W przypadku odwodnienia skóra może wracać do pierwotnej pozycji nieco wolniej niż zwykle.
Objawy niedoboru wody w organizmie
Do przykładowych objawów wynikających z picia zbyt małej ilości wody należą:
- Suchość w gardle i ustach,
- Uczucie ciężkości głowy,
- Zawroty i bóle głowy,
- Zmęczenie i ospałość,
- Zaburzenia koncentracji,
- Pogorszenie pamięci i zdolności poznawczych,
- Suchość skóry,
- Bóle stawów i kręgosłupa,
- Zaparcia.
Objawy odwodnienia mogą różnić się w zależności od stopnia odwodnienia oraz indywidualnych cech organizmu. Ważne jest, aby być świadomym tych objawów i reagować na nie odpowiednio, pijąc odpowiednią ilość płynów. Jeśli objawy odwodnienia są nasilone lub utrzymują się przez dłuższy czas, to zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
Warto wiedzieć, że wszelkiego rodzaju kawy, herbaty, nawet zielone czy ziołowe mają działanie wysuszające. Po takim napoju zawsze dobrze jest napić się czystej wody, aby uzupełnić jej poziom w organizmie. Jeśli mamy wybór, to starajmy się nie pić napojów gazowanych, gdyż mogą powodować wzdęcia, gazy i biegunki, a słodzone dodatkowo nadwagę, próchnicę, osłabienie koncentracji i gorsze samopoczucie. Napoje energetyczne są wręcz zakazane, gdyż zagrażają nie tylko zdrowiu, ale i życiu. Mogą powodować nadciśnienie, drgawki, wymioty, bóle głowy, stany lękowe, zaburzenia pracy serca i wiele innych schorzeń.
Poobserwuj siebie i zobacz, ile wody pijesz w ciągu dnia? Jeśli za mało, to zastanów się, co możesz zrobić, aby zwiększyć jej ilość?
- B. Frączek, J. Krzywański, H. Krysztofiak: „Dietetyka sportowa”
- Vasant D. Lad: “Ayurveda. Księga domowych środków leczniczych”
- H. H. Mitchell, T. S. Hamilton, R. Steggerda, H. W. Bean: “The chemical composition of the adult human body and its bearing on the biochemistry of growth”;
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/pij-wiecej-wody
- https://www.usgs.gov/special-topics/water-science-school/science/water-you-water-and-human-body
- https://wumed.edu.pl/pl/o-uczelni/aktualnosci-wydarzenia/ten-prosty-test-pokaze-ci-czy-pijesz-wystarczajaca-ilosc-wody-wykonasz-go-samodzielnie-na-skorze.html
Designed by Freepik
