Zdrowie

Jak oczyścić organizm i odzyskać energię do życia?

Poczucie zmęczenia, przybieranie na wadze, nieprzyjemny zapach wydzielin z naszego ciała to znak, że w naszym organizmie nagromadziły się zanieczyszczenia i toksyny, zwane w Ajurwedzie “Ama” i potrzebuje on oczyszczenia. Procesowi oczyszczania poddajemy zarówno ciało, jak i umysł, aby doprowadzić do równowagi całego organizmu oraz wzmocnić go fizycznie i psychicznie.

W ramach codziennej praktyki dbania o higienę osobistą Ajurweda zaleca, stosowanie pewnych rytuałów. Dzięki nim toksyny z naszego organizmu będą usuwane na bieżąco i zapobiegnie to, ich nagromadzaniu się. Temu służy między innymi:

  • wypijanie na czczo 2-3 szklanek ciepłej, przegotowanej wody, która wspomaga poranne wypróżnianie i pobudza procesy trawienne,
  • regularne ssanie oleju, mycie zębów i czyszczenie języka, które pomaga usunąć bakterie, toksyny i zanieczyszczenia z jamy ustnej, zapobiega chorobom dziąseł oraz próchnicy, pozwala uzyskać świeży oddech,
  • poranne płukanie gardła ciepłą wodą z solą i kurkumą, które chroni nasze gardło przed wirusami i bakteriami,
  • przepłukiwanie nosa ciepłą wodą z solą, co pozwala oczyścić zatoki z wirusów, bakterii, toksyn, nadmiaru śluzu i alergenów,
  • wprowadzenie kilku kropli ciepłego ghee albo oleju sezamowego do każdego nozdrza, które nawilży je i oczyści zatoki,
  • zrobienie sobie automasażu całego ciała olejem sezamowym lub szczotką na sucho, który pobudzi krążenie,
  • wzięcie po wszystkim ciepłej kąpieli, która zadziała oczyszczająco i napełni nas energią,
  • wykonywanie porannych praktyk oddechowych i medytacji, które oczyszczą nasz umysł z niepokoju i wprowadzą spokój oraz równowagę. 
Płukanie nosa przy pomocy ajurwedyjskiego naczynia Neti (zdj. Canva)
Płukanie nosa przy pomocy ajurwedyjskiego naczynia Neti (zdj. Canva)

Niestety nasz styl życia, odżywianie, stres sprzyjają gromadzeniu się toksyn w naszym organizmie. Szybkie tempo naszego życia i różne okoliczności powodują, że nie wykonujemy regularnie wszystkich czynności, które mają na bieżąco usuwać je z naszego ciała i zapobiegać ich gromadzeniu się. Wystarczy spojrzeć rano przed myciem zębów na nalot nagromadzony na naszym języku, aby ocenić, jak bardzo nasz organizm jest zaburzony. Dlatego w Ajurwedzie oprócz regularnej, codziennej praktyki oczyszczania organizmu, dwa razy w roku zalecane jest przejście głębszego oczyszczania. Najlepszym momentem na to jest zmiana pór roku, zwłaszcza przejścia między porami suchymi a deszczowymi, dlatego najczęściej jest ono robione wiosną, jak już ustaną mrozy oraz na przełomie lata i jesieni, zanim zrobi się zimno.

Na wiosnę w naszym organizmie, podobnie jak w przyrodzie po zimie, wszelkie nagromadzone w ciele zastoje zaczynają przechodzić w stan płynny. Efektem są przeziębienia, problemy z zatokami, katar i kaszel. Nasz system oddechowy potrzebuje oczyszczenia z kurzu i roztoczy, którymi oddychaliśmy w zamkniętych pomieszczeniach, a także z pyłków kwiatów, które na wiosnę stają się przyczyną kataru siennego i alergii. Ponadto nasze odżywianie w okresie zimowym także nie należy do najlżejszych. Brak ruchu może spowodować wzrost masy ciała, zastój energii w ciele i ogólne poczucie ciężkości.

 Oczyszczenie organizmu po zimie może pomóc nie tylko w poprawie jakości oddychania, pobudzeniu krążenia i eliminacji nagromadzonych toksyn, ale także w poprawie trawienia. W Ajurwedzie mówimy o zrzucaniu nadmiaru Kapha.

Na przełomie lata i jesieni oczyszczanie ma nam pomóc usunąć z naszego organizmu toksyny nagromadzone w ciele po spożyciu surowych, trudnych do strawienia potraw, lodów, gofrów, drinków, piwa, zimnych napoi i innych produktów, którymi raczymy się w letnim okresie. Ma nam też pomóc przywrócić równowagę organizmu rozgrzanego i wysuszonego słońcem, zaburzonego nadmiarem aktywności fizycznej, podróżami i prowadzeniem nocnego trybu życia. Natomiast wysuszona i zaczerwieniona skóra ma odzyskać swój naturalny blask. W Ajurwedzie mówimy o zbalansowaniu Vaty i Pitty. Ma to stanowić pewien rodzaj przygotowania się na nadchodzący sezon.

Głównym celem oczyszczania jest usunięcie przyczyny powstania różnych dolegliwości, jakie odczuwamy, a nie tylko ich objawów. Wzmocnienie ognia trawiennego i poprawienie funkcjonowania całego układu pokarmowego. Usunięcie odpadów z naszego ciała oraz wzmocnienie naszej odporności w ciele i umyśle. Efektem oczyszczania ma być doprowadzenie do równowagi wewnętrznej, odzyskanie energii do życia, poprawa zdrowia i samopoczucia.

Oczyszczanie pozwala nam też zapobiegać różnym chorobom, a po chorobie odzyskać siły i wzmocnić układ odpornościowy. Ponadto, umożliwia przygotowanie naszego ciała na ważne wydarzenia, jakim jest np. ciąża, aby zapewnić jak najlepsze warunki dla rozwoju dziecka.

Oczyszczanie jest jak wielkie sprzątanie przed ważnym wydarzeniem lub po nim. 

Nagrodą za oczyszczenie organizmu może być skuteczne odmładzanie komórek naszego ciała, poprzez przyjmowanie środków odmładzających, tzw. Rasajana, które zapewnią nam witalność, długowieczność, energię i odporność.

Kluczem do dobrania odpowiedniej terapii jest rozpoznanie powodów powstania nierównowagi w naszym organizmie. Ważne jest ustalenie, jak bardzo jest zaburzony nasz organizm i jak wiele obszarów wymaga oczyszczenia. Z tego też wynika, jak długo powinno się ono odbywać. Istotne jest określenie, czy w naszym organizmie jest czegoś za dużo, za mało lub robimy coś nieprawidłowo.

To pokazuje, że prawidłowe i bezpieczne przeprowadzenie oczyszczania wymaga pewnej wiedzy. Każdy z nas jest inny. Każdy ma swoją historię chorób i każdego organizm może inaczej się zachowywać, odmiennie reagować na pewne terapie. Z tego też powodu nie możemy wszyscy działać według tego samego schematu. Oczyszczanie zawsze powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb, możliwości i stanu zdrowia danej osoby. W związku z tym zalecane jest, aby je robić pod kontrolą wykwalifikowanego konsultanta lub lekarza ajurwedyjskiego. 

W zależności, od zakresu i głębokości oczyszczania, można przeprowadzić je samemu w domu lub odbyć w specjalizującej się w tym zakresie klinice. Zarówno w Polsce, jak i w Indiach odbywa się ono pod nadzorem lekarza ajurwedyjskiego.

Przenośna sauna parowa (zdj. Canva)
Przenośna sauna parowa (zdj. Canva)

Nie ma jednej recepty na samodzielne przeprowadzenie oczyszczania w domu. Można oczyszczać organizm krótko, ale intensywnie, co może zająć od 3 dni do około 3 tygodni lub dłużej i łagodniej przez 1-3 miesiące.

Zazwyczaj w jednym czasie nie robimy oczyszczania więcej niż jednego lub dwóch organów. Dlatego też samo oczyszczanie może trwać od kilku do kilkunastu dni. W tym czasie trzeba liczyć się z ograniczeniem dużej ilości produktów do spożycia, specjalnym odżywianiem, piciem masła klarowanego, olejowaniem i rozgrzewaniem ciała oraz braniem ziół. W najkrótszym wariancie, oczyszczanie może trwać około 3-7 dni. Jeżeli chcemy, zrobić oczyszczanie wątroby, to należy doliczyć jeszcze około 7 dni i kolejne 3 dni, jeśli chcemy oczyścić jelito grube.

Do czasu oczyszczania należy jeszcze dodać około dwu tygodni okresu przejściowego. Tydzień na przygotowanie się do tego procesu, w którym eliminujemy z jadłospisu określone produkty i kupujemy te, które będą nam potrzebne w trakcie oczyszczania.  Tydzień na wychodzenie z tego procesu i wprowadzanie z powrotem określonych produktów do naszego odżywiania.

Nie zalecam robienia oczyszczania wątroby bez wcześniejszego sprawdzenia, np. poprzez badanie USG jamy brzusznej, posiadania ilości i wielkości kamieni żółciowych. Cały proces ma na celu ich wydalenie i trzeba mieć pewność, że będzie to naturalnie możliwe do wykonania i bezpieczne. Dlatego tak ważne jest, aby przed rozpoczęciem jakiejkolwiek praktyki oczyszczania organizmu skonsultować się z wykwalifikowanym konsultantem lub lekarzem ajurwedyjskim. Nie wszystkie metody oczyszczania mogą być odpowiednie dla każdej osoby i mogą wymagać profesjonalnego nadzoru.

Bezpiecznym i łagodnym oczyszczaniem, które możemy przeprowadzić, bez konieczności brania dni wolnych od pracy, jest połączenie codziennej higieny organizmu ze spożywaniem ziół. Mieszankę ziołową możemy sami przygotować według przepisu Piyush Mittal. Oczyści ona nasz organizm, wzmocni trawienie i odbuduje naszą odporność. 

Składniki:

  • 25 g mielonego imbiru
  • 25 g nasion kuminu
  • 25 g nasion kolendry
  • 50 g nasion kopru włoskiego
  • 50 g liści mięty

Opis: Zmielić wszystkie składniki bardzo drobno w młynku. Następnie spożywać dwa razy dziennie po jednej płaskiej łyżeczce, po śniadaniu i po kolacji popijając ciepłą, przegotowaną wodą.

Głębsze oczyszczanie organizmu najlepiej jest przeprowadzać pod kontrolą lekarzy ajurwedyjskich, których coraz więcej ma swoją praktykę w Polsce. Przeprowadzają oni łagodne zabiegi oczyszczania pod nazwą detoksykacji organizmu lub nieco bardziej intensywne pod nazwą Panchakarma.

W Polsce Panchakarma zazwyczaj nie obejmuje wszystkich zabiegów, jakie kryją się pod tą nazwą. Niektóre zabiegi są dość kontrowersyjne i inwazyjne. Dlatego, aby z nich skorzystać, należy odbyć je w specjalistycznych klinikach w Indiach.

Panchakarma obejmuje pięć zabiegów:

  • wymioty oczyszczające żołądek (Vamana),
  • przeczyszczanie jelita cienkiego (Virecana),
  • lewatywy lecznicze oczyszczające jelito grube (Basti),
  • oczyszczanie zatok (Nasya)
  • i upuszczanie krwi (Raktamoksana).

Cały proces poprzedza wywiad z lekarzem ajurwedyjskim, który indywidualnie podchodzi do każdej osoby i w zależności od jej dolegliwości ustala przebieg terapii. Określa rodzaj diety na czas jej trwania. Dobiera zioła, a także masaże i zabiegi rozgrzewające ciało, które mają na celu usunięcie toksyn z organizmu. 

Przed wyborem kliniki warto sprawdzić jej renomę, a także przyjrzeć się bliżej jej ofercie, czy to, co oferuje, są to zabiegi oczyszczające czy relaksacyjne. Sprawdź, w jakich warunkach wykonywane są zabiegi. Dowiedz się, czy są one przeprowadzane pod nadzorem lekarzy ajurwedyjskich.

Badanie pulsu (zdj. Canva)
Badanie pulsu (zdj. Canva)

W Polsce wiele osób przeprowadza oczyszczanie wyjazdowe według Ajurwedy. Obejmuje ono specjalną dietę, picie masła klarowanego, masaże i rozgrzewanie ciała, jogę i relaks. Jest to łagodniejsza forma oczyszczania organizmu połączona z przyjemnym spędzaniem czasu.

Według Ajurwedy, zdrowie fizyczne i psychiczne są ściśle ze sobą powiązane. Oczyszczanie organizmu pomaga również w oczyszczeniu umysłu z toksycznych myśli i emocji. W efekcie możemy zyskać lepsze samopoczucie psychicznego i emocjonalne. Pod wpływem oczyszczania zostają usunięte blokady energetyczne, które zwiększają przepływ energii życiowej, zwanej Praną.

Mentalne oczyszczanie daje nam uspokojenie umysłu. Można je uzyskać przez przebywanie w ciszy lub w odosobnieniu. Innym sposobem jest nauka obserwacji własnych myśli i uczuć oraz zachowanie dystansu do nich.

Oczyszczanie to pewna niewiadoma. Choć każde staramy się wykonać według jakiegoś ustalonego schematu, to jego przebieg i efekty mogą być różne. Nigdy do końca nie wiemy, jak zareaguje nasze ciało i umysł, co będzie trzymać, a co puści.


  • Vasant Lad: „Ayurveda. Starożytna Medycyna Dalekiego Wschodu”
  • Vasant D. Lad: “Ayurveda. Księga domowych środków leczniczych”
  • Piyush Mittal: “Kurs zawodowy Konsultant i Terapeuta Ajurwedy”

Designed by Freepik

Może zainteresuje Cię również