Renata Odczuwanie lęku jest naturalną częścią ludzkiego doświadczenia. Może on nas rozwijać, jeśli go zaakceptujemy i zrozumiemy, ale może też prowadzić do problemów, gdy próbujemy go unikać lub tłumić. To, jak radzimy sobie z lękiem, ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie i ogólny dobrostan.
Praca z lękiem wymaga spojrzenia na wiele aspektów naszego życia i działania na wielu poziomach. Dobrze jest przyjrzeć się naszym objawom fizycznym i z nimi pracować. Warto nauczyć się rozpoznawać i wyrażać swoje emocje oraz przyjrzeć się naszym codziennym zachowaniom – zwłaszcza tym, które pomagają nam unikać konfrontacji z trudnymi dla nas sytuacjami. Ważne jest również zastanowienie się nad sposobem myślenia, decyzjami i przekonaniami, aby negatywne nawyki zastąpić tymi, które nas wspierają.
Jednak mimo wysiłków, czasem lęk może nas nadal prześladować, wywołując uczucie pustki, smutku i pytania o sens istnienia: po co to wszystko robię?, jaki to ma sens?, o co mi chodzi?, czego ja chcę?, kim jestem?. Może nam brakować poczucia spełnienia, celu czy wizji naszej przyszłości. To często prowadzi do tzw. lęku egzystencjalnego, który w niektórych przypadkach może nasilać stany lękowe, napady paniki czy fobie. Samopoznanie oraz odkrycie sensu życia staje się wtedy kluczowe.
W różnych kulturach istnieją różne sposoby na pracę z tym zagadnieniem: odkrywanie sensu życia poprzez egzystencjalizm, Dharmę czy Ikigai. Te koncepcje, choć różne, mają na celu pomóc nam odnaleźć swoje miejsce i cel w życiu.
Lęk egzystencjalny (filozofia zachodnia)
Lęk egzystencjalny to niepokój wynikający z konfrontacji z podstawowymi pytaniami dotyczącymi istnienia. W ujęciu Rollo Maya i innych filozofów egzystencjalnych lęk ten pojawia się, gdy uświadamiamy sobie takie kwestie jak śmiertelność, wolność wyboru, poczucie izolacji oraz brak narzuconego sensu życia i konieczność samodzielnego jego odnalezienia.
Choć lęk jest nieprzyjemny, to ma pozytywny potencjał. Konfrontacja z nim może prowadzić do głębszego zrozumienia siebie, odkrycia prawdziwych wartości i celu życia. Może wypełnić pustkę, jaką odczuwamy i być katalizatorem osobistego rozwoju i samorealizacji. Kluczowe jest, aby nie uciekać przed lękiem, ale zmierzyć się z nim i wykorzystać go jako siłę napędową do zmian. Aktywnie tworzyć swoją przyszłość poprzez samoświadomość, autentyczność, wolność wyboru, podejmowanie autonomicznych decyzji i ponoszenie odpowiedzialności za swoje działania lub ich brak wraz z uznawaniem ich konsekwencji.
Bardzo pomocne dla wielu osób może być uznanie istnienia Siły Wyższej. Każdy może rozumieć ją w swój indywidualny sposób, który nie musi mieć nic wspólnego z religią. Owszem dla jednych to może być Bóg, dla innych Wszechświat, kosmiczna świadomość, przyroda itd. Jest to pewien rodzaj uduchowienia, dzięki któremu możemy odczuwać wewnętrzny spokój, wiarę, wsparcie, bezpieczeństwo i bezwarunkową miłość. Łatwiej jest nam pogodzić się z tym, że nie wszystko musimy rozumieć, na wiele pytań możemy nie otrzymać gotowych odpowiedzi i zaakceptować brak pewności skutków podjętych decyzji.
Dharma (filozofia hinduska i buddyjska)
Dharma to moralny porządek świata i nasze obowiązki wobec siebie i innych. W buddyzmie i hinduizmie wierzy się, że każdy z nas ma swoją rolę i powinności, które przyczyniają się do harmonii w świecie (np. jako rodzic, uczeń, członek społeczności).
Według mądrości ajurwedyjskiej nasze życie nie jest przypadkowe. Przyszliśmy na świat z jakiegoś szczególnego powodu, z pewnym zasobem psychicznych cech, zdolności i skłonności, w określonym czasie i miejscu, aby wypełnić swoją Dharmę. Zrealizować ją, a nie poszukiwać, bo nie jest ona naszym celem. Liczy się sama podróż, która trwa przez całe życie. To droga, którą codziennie kroczymy, dokonując niezliczoną ilość dużych i małych wyborów. Zaczynając od tego, o której godzinie wstajemy, co spożywamy na śniadanie, na czym skupiamy swoją uwagę, poprzez wybory, w jaki sposób pozyskujemy środki do życia, czy decyzje, o jakiej porze kładziemy się spać. Ważne jest doświadczanie i odczuwanie efektów podejmowanych wyborów oraz uczenie się na tej podstawie, co nam służy, a co nie. Dążenie do tego, aby były one coraz bardziej świadome i przyczyniały się do naszego zdrowia, równowagi wewnętrznej, dobrego samopoczucia i poczucia spełnienia.
Dharma uczy akceptacji siebie i swojego miejsca w świecie, bez określania, czy coś jest dobre, czy złe. Kluczem jest realizowanie obowiązków w zgodności z własną naturą, w harmonii z otoczeniem oraz prawami Wszechświata. Ważne, by na drodze swego wewnętrznego rozwoju możliwie jak najszybciej i najdalej zajść. W tym celu według Ajurwedy pomocna może być też znajomość własnej konstytucji – kombinacji trzech dosz Vata, Pitta i Kapha (Prakriti), która uświadamia nam nasze mocne i słabe strony. Takie postępowanie pomaga odnaleźć spokój wewnętrzny oraz nie przywiązywać się nadmiernie do rezultatów działań, gdyż to może prowadzić do niestabilności emocjonalnej i nieustannego pragnienia czegoś więcej.
Ikigai (filozofia japońska)
Ikigai oznacza “powód do życia” i koncentruje się na znalezieniu równowagi między tym, co kochamy robić (pasją), co potrafimy robić dobrze (powołaniem), co potrzebuje świat (misją), a tym, co przynosi nam utrzymanie, za co chcą nam płacić (zawodem).
Odkrycie swojego Ikigai może nadać sens naszemu życiu. Przynieść wiele korzyści zarówno na polu osobistym, jak i zawodowym. Może pomóc nam nadać kierunek naszym działaniom, ustalić priorytety, skupić się na rzeczach dla nas ważnych, zwiększyć wydajność, kreatywność i innowacyjność. Pobudzić energię do życia i zapomnieć o lękach. Może połączyć nasze pasje, talenty i wartości, które nadają sens i radość naszemu życiu z codziennymi obowiązkami, które nie tylko zapewnią nam utrzymanie, ale same w sobie stanowią wartość dla społeczeństwa.
Podsumowanie
Każda z tych idei dąży do tego, by pomóc nam znaleźć sens życia. Wszystkie opierają się na indywidualnej odpowiedzialności za odkrycie tego sensu. Lęk egzystencjalny zachęca do tworzenia własnego sensu życia, Dharma – do życia zgodnie z kosmicznym porządkiem, a Ikigai – do połączenia pasji z codziennymi obowiązkami.
Wszystkie te podejścia mogą pomóc nam rozwijać się na różnych poziomach: lęk egzystencjalny prowadzi do samorealizacji, Dharma – do rozwoju duchowego, a Ikigai – do harmonijnego życia, które daje radość i spełnienie.
Każda z tych koncepcji oferuje inne spojrzenie na sens życia, więc warto wybrać tę, która najlepiej z nami współgra. Niezależnie od drogi, którą wybierzemy, posiadanie celu i poczucia sensu w życiu motywuje nas do działania i pomaga zmienić lęk w siłę napędową do rozwoju.
Które z tych podejść wydaje Ci się najbliższe?
